Kwalitatief beschrijvend onderzoek

Kwalitatief beschrijvend onderzoek Soort onderzoek Er is gekozen voor een kwalitatief beschrijvend onderzoek. Er wordt een antwoord gezocht op de vraag wat de gevolgen zijn van een loyaliteitsconflict bij jongeren met een licht verstandelijke beperking. Binnen dit onderzoek zijn er interviews gehouden met zes jongeren in de leeftijd van 7 t/m 16 jaar. Binnen de interviews is er gebruik gemaakt van een genogram. Als achtergrondinformatie is er gebruik gemaakt van de literatuur. Onderzoeksontwerp Om het onderzoek te kunnen uitvoeren is er een plan van aanpak opgesteld volgends de stappen van Baarda (2005). Er is een topiclijst opgesteld aan de hand van de attenderende begrippen uit de gebruikte literatuur. Een topiclijst is een lijst met daarop onderwerpen die aanbod komen bij de interviews. Uit de verschillende bestaande interviews is er voor dit onderzoek gekozen voor een gedeeltelijk gestructureerd interview. Dit houdt in dat de topiclijst dient voor de onderwerpen die besproken worden en deze lijst geeft de voorkeur aan van de volgorde van de vragen. Een gedeelte van de vragen staan dus vast aan de hand van de topiclijst. De onderzoeker heeft deze keuze gemaakt om een rode draad te hebben tijdens het interview en omdat de jongeren een licht verstandelijke beperking hebben en snel afgeleid zijn. De interviews zijn afgenomen bij zes respondenten van de naschoolse dagbehandeling uit Terneuzen. Er is voor gekozen om de jongeren op hun eigen behandelgroep te ondervragen omdat de behandeling in hun dagelijkse routine zit en omdat dit een vertrouwde omgeving is. Onderzoekseenheden/respondenten SOORTSTEEKPROEF!! De onderzoekseenheden zijn alle zes verbonden aan oftewel de naschoolse dagbehandeling 12 tot 16 jaar of de naschoolse dagbehandeling 6 tot 12 jaar, beiden gevestigd in Terneuzen. Er is gekozen voor een beredenerende selecte steekproef bij het onderzoek. De kinderen/jongeren zijn zorgvuldig gekozen, hierbij is gekeken naar de aard van het loyaliteitsconflict, de leeftijd en naar de bijkomende individuele problematiek. De jongeren zullen bevraagd worden hun eigen behandelgroep. Hiervoor is gekozen omdat het voor de jongeren/kinderen een veilige vertrouwde plek is waar ze zich op hun gemak voelen. Tevens zal er tijdens het interview een genogram gemaakt worden met de respondenten. Op deze manier wordt inzichtelijk gemaakt hoe het kind het systeem ziet. Ook wordt er tijdens het interview gebruik gemaakt van de familierelatietest. Door het gebruik van zowel de genogram als de familierelatie test geven de jongeren/kinderen op een speelse manier antwoord op de vragen en is het interview afwisselend. Voor jongeren met een lichtverstandelijke beperking is het moeilijk om geconcentreerd te zijn en te blijven. De onderzoeker hoopt dat, door de afwisseling binnen het interview, de concentratie te kunnen behouden, Dataverzameling en verwerking Om binnen dit onderzoek gegevens te verzamelen is er gekozen voor het afnemen van interviews. De keuze om interviews af te nemen is gevallen omdat, het afnemen van interviews, beschreven staat als een ultieme methode voor het achterhalen van attitude, kennis, gevoelens en meningen (Baarda,2005). Binnen dit onderzoek is het van belang om de mening, attitude en gevoelens van de respondenten te achterhalen. De interviews waren gedeeltelijk gestructureerd, dit houdt in dat er van te voren per onderwerp een hoofdvraag vast stond. De interviews werden gehouden aan de hand van de op voorhand gestelde topiclijst. (ZIE ) Per topic stond er 1 hoofdvraag vast, de resterende vragen zijn ontstaan tijdens het interview. De topiclijst is opgesteld aan de hand van de gebruikte literatuur. De interviews hebben maximaal 45 minuten geduurd. Er is er voor deze tijd gekozen omdat de respondenten een licht verstandelijke beperking hebben en zij maximaal 45 minuten hun concentratie bij dit onderwerp konden houden. Het eerste interview was een proefinterview, dit om na te gaan wat de duur van het interview zou zijn en of de interviewvragen voldoende waren om tot resultaten te leiden. Alle interviews zijn opgenomen, de respondenten zijn hiervan op de hoogte gesteld bij aanvang van het interview. De opgenomen interviews zijn op een later tijdstip uitgeschreven. Dit om de dataverwerking zo efficià «nt mogelijk te laten verlopen. En de validiteit te vergroten. Aan de interviews hebben zes respondenten meegewerkt in de leeftijd van 7 t/m 16 jaar. De interviews waren 1-1 en werden gehouden op het kantoor in de groep. Hiervoor is gekozen omdat dit een rustige en vertrouwde plek is van de jongeren. Tijdens het interview zijn er, naast de vaste vraag per topic, voornamelijk open vragen gesteld. Aan de hand van de topiclijst werden er voornamelijk open vragen gesteld daarnaast was het belangrijk voor de interviewer om door te vragen en samen te vatten, dit om duidelijk te krijgen of de interviewer de informatie van de respondent goed begreep en om de aandacht van de respondenten bij het gesprek te houden. Tevens is er tijdens het interview geobserveerd, hierbij werd voornamelijk gelet op de houding en de non verbale communicatie van de respondenten. Ook is er gebruik gemaakt van een genogram. Door het maken van een genogram wordt inzichtelijk hoe de respondent zijn gezinssysteem plaatst. Tevens zal dit middel dienen om over dit onderwerp in gesprek te komen. Een voorbeeld van een gebruikt genogram is te zien in bijlage op bladzijde. Dataregistratie Voor dit onderzoek is er voor gekozen om bandopnames te maken van de afgenomen interviews. Op deze manier wordt er direct geregistreerd, dit verhoogt de validiteit van het onderzoek. Alle respondenten zijn op voorhand op de hoogte gesteld van de bandopnames en hebben hier allemaal toestemming voor gegeven. Een interview is te vinden in bijlage op bladzijde Verder zijn er tijdens de interviews aantekeningen gemaakt van opvallendheden, denk hierbij aan non verbale communicatie. Data analyse De gegevens uit de interviews zijn volgens de stappen van Baarda (2005) uitgewerkt. Vervolgens zijn de gegevens geanalyseerd volgens de analysestappen van Baarda (2005). De interviews worden letterlijk uitgeschreven. DATA ANALYSE BESPREKING VALIDITEIT EN BETROUWBAARHEID Validiteit en betrouwbaarheid Het is van belang dat het duidelijk is waar de onderzoeksresultaten op gebaseerd zijn, het is de bedoeling dat ze controleerbaar en inzichtelijk zijn. Het is voor de onderzoeker van belang dar er rekening gehouden wordt met het hebben van de eigen mening en deze niet mee te laten tellen bij het interview. Voor een kwalitatief onderzoek is het van belang dat duidelijk wordt waar de onderzoeksconclusies op gebaseerd zijn, ze moeten controleerbaar en inzichtelijk zijn. Betrouwbaarheid en validiteit In dit verslag heeft de onderzoeker duidelijk beschreven over welke onderzoekssituatie, populatie en methode van onderzoek het gaat en dat hierover uitspraken gedaan zijn. Voor het kwalitatief onderzoek geldt namelijk dat het duidelijk moet zijn waar de onderzoeksconclusies op gebaseerd zijn, ze moeten controleerbaar en inzichtelijk zijn. Als onderzoeker is het belangrijk om bewust te zijn van de eigen mening, dat deze geen invloed gaat uitoefenen tijdens het interview. Er bestaat namelijk de mogelijkheid dat er zaken over het hoofd gezien worden waardoor zaken niet of minder opvallen door de onderzoeker. Hierdoor is het van belang dat de onderzoeker een duidelijke mening heeft en deze kan beschrijven om misverstanden te voorkomen. Om de validiteit van het onderzoek te vergroten is er bij dit onderzoek gekeken naar de interne, externe- en dataverzamelings-geldigheid. Om de interne geldigheid van dit onderzoek te verhogen is er tijdens de keuze voor het onderzoeksontwerp kritisch gekeken naar welk ontwerp het meest geschikt was om antwoord te krijgen op de hoofdvraag van het onderzoek. Om de externe geldigheid van het onderzoek te vergroten is er tijdens het interviewen zoveel mogelijk geprobeerd om de gegevensverzameling in de originele situatie uit te voeren. Dit werd gedaan door de interviews op de slaapkamer van de respondent zelf te laten plaatsvinden. Door de kritische beschrijving van de onderzoekssituatie en populatie is eveneens de geldigheid vergroot, aangezien het op deze manier mogelijk werd om conclusies uit dit onderzoek te projecteren op vergelijkbare situaties, generaliseren. Kortom de onderzoekssituatie werd beschreven en geà ¯nterpreteerd vanuit het gezichtpunt van de clià «nt. De eerder genoemde datatriangulatie (verschillende dataverzameling technieken) van het onderzoek verhoogt de dataverzamelingsgeldigheid. De andere maatregelen die getroffen zijn door de onderzoeker om de betrouwbaarheid te vergroten is het onderzoeksgebied en de topiclijst af te bakenen hierdoor is de interne validiteit gewaarborgd. De onderzoeker had ook naar de populatie frequentie gekeken, doordat er acht clià «nten naar deze woonvorm waren verhuist, (wat een kleine hoeveelheid is voor een kwalitatief onderzoek) werd er afgesproken dat er minimaal vijf clià «nten aan dit onderzoek moesten deelnemen. Hierdoor kon de onderzoeker de validiteit beter waarborgen. Mochten er geen vijf clià «nten deelnemen aan het onderzoek, dan zou het onderzoek niet uitgevoerd worden doordat het dan niet betrouwbaar was. Hier heeft de onderzoeker goed over na gedacht, waardoor deze zo zorgvuldig en zo duidelijk mogelijk informatie verstrekt heeft aan de clià «nten met betrekking tot het onderzoek. De interviews zijn alleen door de onderzoek afgenomen, en de vragen zijn zoveel mogelijk eenduidig en in dezelfde stijl gesteld. Tevens is er van te voren een topiclijst opgesteld zodat alle clià «nten dezelfde onderwerpen krijgen, het geeft richting aan de gesprekken. Het interview is opgenomen op een cassetterecorder zodat er geen aantekeningen gemaakt werden zodat het gesprek efficià «nt kon verlopen, daarnaast ontstond er zo min mogelijk vertekening van de resultaten. Voor het gebruik van deze apparatuur werd vooraf toestemming gevraagd aan de respondenten. Om sociale wenselijkheid toch zo veel mogelijk te voorkomen, werd door de onderzoeker een duidelijk kader aangegeven waarin het gesprek plaats vond. In dit inleidend gedeelte werd door de onderzoeker uitgelegd waar het interview voor diende en hoe de gegevens gebruikt werden. Er werd duidelijk aangegeven dat de resultaten geheel anoniem verwerkt werden. De vragenlijst, de validiteit hiervan werd getoetst door het kenniscentrum. Het kwalitatieve gedeelte (interview) Volgens de stappen van Baarda (2005) moesten de gegevens vanuit het interview verwerkt worden. Daarna werden de gegevens geanalyseerd aan de hand van de analysestappen volgens Baarda. Bij kwalitatief onderzoek bestaan de gegevens niet uit cijfermateriaal maar vooral uit interviewgegevens. De gegevens werden letterlijk uitgeschreven als tekst (transcriptie). Hierbij zat ook een omschrijving van de respondent, de interviewsituatie, het tijdstip van andere relevante informatie, zoals opvallend non-verbaal gedrag. Het gaat daarna om de analyse van deze teksten. In deze analyse worden de volgende stappen onderscheiden: Selectie van de tekst op relevantie en het schrappen van niet relevante informatie. De probleemstelling vormt hierbij het uitgangspunt. Opdeling van relevante tekst in fragmenten en wel zo dat elk fragment informatie geeft over slechts een onderwerp. Codering van tekstfragmenten. Elk tekstfragment wordt voorzien van een of meer labels (code) waarmee de inhoud van het fragment zo goed mogelijk wordt weergegeven. Ordening en reductie van labels. De verschillende labels die aan de tekstfragmenten gegeven zijn lopen veelal uiteen. Ze zijn van een verschillend abstractieniveau en soms wordt voor het zelfde thema meerdere labels gehanteerd. De labels worden hier geclusterd rond een bepaald thema en daarna wordt er een ordening aangebracht, zoals in tijd. Controle van de labels. Is het label systeem volledig? Is nieuwe informatie zonder problemen onder te brengen in de verzamelde labels? Is er sprake van verzadiging? Definià «ring van de labels: Wanneer de kernlabels zijn benoemd, moet er voor iedereen uit de definitie duidelijk zijn wat er onder verstaan wordt. Controle van de betrouwbaarheid. Zou een andere onderzoeker tot dezelfde labeling komen en worden tekstfragmenten onder dezelfde labels ingedeeld? Door een ander de tekstfragmenten opnieuw te laten labelen en in te de delen kan dit beoordeeld worden. Beantwoording van de probleemstelling. Voor de uiteindelijke analyse moet weer teruggegaan worden naar de probleemstelling van het onderzoek. De onderzoeker is na gegaan of de kernlabels alle even belangrijk waren in het kader van de probleemstelling of dat er nog een zekere hià «rarchie moet worden aangebracht. Resultaten en analyse van het onderzoek (8 tot 10 paginas) Inleiding In hoofdstuk vijf is een uitgeschreven interview terug te vinden in bijlage ., dit interview is uitgeschreven volgens de stappen van Baarda. Binnen dit onderzoek zijn de volgende kernlabels op de voorgrond gekomen; Sekse, nationaliteit, gebeurtenissen verwerken, gevoelens, Afweermechanismen, gezinssysteem, zondebokmechanisme,loyaliteit, schuldgevoel, balans, destructief recht, tegenstrijdige eisen van ouders. Sommige citaten van de geà ¯nterviewden staan vermeld onder de bovengenoemde kernlabels. Verder is er in dit hoofdstuk te lezen hoe het onderzoek gegaan is in de praktijk. Onderzoek het veldwerk in de praktijk Het onderzoek heeft plaatsgevonden op twee groepen van de naschoolse dagbehandeling in Terneuzen van Stichting AZZ. De reden hiervan is omdat de onderzoeker werkzaam is op een van de groepen en regelmatig met jongeren te maken heeft met jongen van gescheiden ouders. De respondenten van het onderzoek zijn allemaal in behandeling op de naschoolse dagbehandeling en zijn zorgvuldig geselecteerd. De jongeren zijn kinderen van gescheiden ouders, en lijken een loyaliteitsconflict te ervaren. De onderzoeker kent drie van de respondenten van de groep waarop ze werkzaam is. De andere drie respondenten zijn van de naschoolse dagbehandeling 12-, en waren onbekend voor de onderzoeker. Met de respondenten van de 12- groep heeft de onderzoeker eerst kennis gemaakt door een aantal keer op de groep te komen en met ze te kletsen over de dagelijkse dingen. Op deze manier was de onderzoeker niet meer vreemd voor de respondenten en verliep het interviews makkelijker. De interviews zijn afgenomen onder de behandeltijd omdat de jongeren dan op de groep zijn en hier niet speciaal voor terug hoefden te komen. De interviews zijn afgenomen op het kantoor in de groep. De interviews zijn allemaal opgenomen op een bandrecorder en verwerkt en geanalyseerd zoals staat beschreven in hoofdstuk vier. Interviewverwerking Het uitwerken van de interviews is gebeurt naar aanleiding van het stappenplan voor een kwalitatief onderzoek, volgends Baarda (2005). De interviews zijn letterlijk uitgeschreven en de opvallendheden zijn tijdens de interviews genoteerd en later in de interviews verwerkt. De genogram en de familierelatietest zijn hulpmiddelen om tot antwoorden te komen tijdens de interviews. En om de concentratie van de respondenten erbij te houden. De topiclijst is gebruikt als uitgangspunt voor de kernlabels. Door de tekst in te delen met bijbehorende fragmenten, zijn er labels ontstaan die weer een onderdeel van de kernlabel zijn. De labels die uit de interviews naar voren kwamen zijn bij elkaar gezet en daar is dan het kernlabel uitgekomen, dus de topic en daar zijn de citaten van de geà ¯nterviewden geplaatst. Op deze manier wordt er een overzichtelijk beeld gecreà «erd over de mening van de respondenten over het betreffende onderwerpen. Op de volgende bladzijden staan de kernlabels nader toegelicht. Sekse, nationaliteit, gebeurtenissen verwerken, gevoelens, Afweermechanismen, gezinssysteem, zondebokmechanisme,loyaliteit, schuldgevoel, balans, destructief recht, tegenstrijdige eisen van ouders Kernlabel: Feiten Kernlabel: Gebeurtenissen verwerken De respondenten geven aan dat ze allemaal moeite hadden met de echtscheiding van hun ouders. Aangegeven wordt dat de ouders veel ruzie maakte en dat ze wel blij zijn dat dat over is. De respondenten geven aan dat ze van mening zijn dat het belangrijk is dat het uitgelegd wordt aan de kinderen waarom de ouders uit elkaar gaan. Niet bij elke respondent is dat gebeurt. Aan sommige geà ¯nterviewden is niet uitgelegd waarom de ouders uit elkaar gingen. Ze geven aan dat ze dit vervelend vonden omdat ze ook wel wisten wat er aan de hand was. Sommige jongeren zeggen er met een aantal familieleden over te hebben kunnen praten , andere zeggen het er niet over gehad te hebben. Een respondent verteld over zijn manier van de gebeurtenis verwerken: Ma vertelde (maakt haakjesgebaar met zijn handen) het want we reden wat rond in Hulst en we reden een straat in en daar stond een bordje verkocht op, en toen zei ma dat we hier gingen wonen, dat ma weg ging van mijn pa. Ik wist wel dat ze ruzie hadden maar ik wist niet dat ze uit elkaar gingen. Ik wilde liever bij mijn pa wonen maar ik was nog klein hà ¨?, dus ik had niks te zeggen Een andere respondent zegt: Toen ik hoorde dat mijn ouders uit elkaar gingen kon ik er niet met mijn moeder over praten, want zij was vet verdrietig dus hield ik alles maar voor me en deed ik gewoon alles wat ik altijd al deed. Gewoon school, en niet zeiken. Het was erger voor mijn moeder niet voor mij, dat zei mijn oma ook. Kernlabel: Gevoelens en schuldgevoel Verdriet wordt het meeste genoemd bij het bespreken van de gevoelens van de geà ¯nterviewde. Ze vertellen verdrietig geweest te zijn omdat er veel spanningen waren tussen de ouders en ze zagen dat de ouders hier ook verdriet om hadden. De geà ¯nterviewde voelde zich machteloos omdat ze niks konden doen. Ook de gevoelens boos en bang worden genoemd. De geà ¯nterviewden zijn vooral bang omdat er iets ging veranderen en ze niet wisten hoe het dan zou zijn, en bang om een ouder kwijt te raken.